قوانین نگهداری از حیوانات در آپارتمان

امروزه نگهداری حیوانات خانگی مانند سگ، گربه، پرنده و حتی حیوانات خاص در واحد مسکونی، به ویژه آپارتمان ها بسیار رایج شده است. بسیاری از افراد نمی دانند که این کار، فقط یک موضوع شخصی یا احساسی نیست بلکه در کشور ما ایران، برای نگهداری از حیوانات در آپارتمان ها و برج ها قوانینی وجود دارد که باید رعایت شوند.

از سوی دیگر، عرف جامعه و توافقات مالکین یا ساکنین یک ساختمان نیز می تواند نقش مهمی در این زمینه داشته باشد. به همین دلیل آگاهی از قوانین و مقررات مربوط به نگهداری حیوانات درمنازل مسکونی، می تواند از بروزاختلافات و حتی پرونده های قضایی پیشگیری کند.

در ادامه این متن حتما به مواردی چون اهمیت و علل این موضوع براساس قوانین ایران (قانون آپارتمان نشینی، مزاحمت، مالکیت) و بررسی عرف و توافق ساکنین در این موارد و همچنین زیر شاخه ها و نکات مهم مثل نگهداری سگ، گربه، حیوانات خاص، شکایت همسایه ها و ساکنین و همچنین وظایف مدیر ساختمان اشاره خواهیم کرد.

قوانین نگهداری حیوانات در واحد مسکونی طبق قوانین ایران

در ایران، قانون مستقلی که به طور خاص نگهداری حیوانات در آپارتمان ها را ممنوع یا آزاد کند وجود ندارد، اما قوانین عمومی مثل قانون تملک آپارتمان ها و قانون مدنی و مقررات بهداشتی تکلیف این موضوع را به طور غیر مستقیم روشن می کنند. به زبان ساده، نگهداری حیوانات خانگی تا جایی که باعث، ضرر، مزاحمت یا تهدید بهداشت و آرامش دیگران نشود، اصولا ممنوع نیست، اما تصمیم نهایی اغلب به نظر مجمع مالکین ساختمان و شاکی خصوصی (همسایگان) بستگی دارد.

مهم ترین و معتبر ترین قوانین و مقررات قابل استناد در سال 1404 - 1405

قانون تملک آپارتمان ها و آیین اجرایی آن (مصوب 1343 و اصلاحات بعدی) ماده 2 و 4 آیین نامه: مالکین و ساکنین باید تابع تصمیمات مجمع عمومی و مدیر ساختمان باشند. مثلا اگر در جلسه رسمی ساختمان با صورت جلسه تصمیم گرفته شود نگهداری حیوانات ممنوع یا دارای شرایط خاص باشد، همه باید طبق قانون رعایت کنند.

ماده 132 قانون مدنی (مصوب 1307 و معتبر تاکنون): هیچ کس نمی تواند در ملک خود تصرفی کند که باعث ضرر و مزاحمت همسایه شود. یعنی اگر صدای پارس سگ، بوی بد حیوان یا ترس دیگران ایجاد شود، قابل پیگیری است.

ماده 618 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات مصوب 1357): با هیاهو و حرکات غیر متعارف اخلال در نظم و آرامش عمومی شود، مجازات می شود. مصادیقش می تواند شکایت به دلیل سر و صدای زیاد حیوانات یا ترساندن دیگران باشد.

آیین نامه بهداشت محیط (مصوب وزارت بهداشت، 1379): نگهداری هر نوع حیوان در واحد مسکونی که باعث تهدید سلامت عمومی یا آلودگی شود، ممنوع است. مثل انتقال بیماری، وجود انگل ها یا رعایت نکردن واکسیناسیون در آپارتمان ها و برج ها و واحد مسکونی.

تصمیمات مجمع مالکین (براساس قانون تملک آپارتمان): جزو مهم ترین اسناد، حتی قوی تراز عرف، اگر در صورت جلسه ساختمان قانونی تصویب کنند و ثبت شود که نگهداری حیوانات خانگی ممنوع است، می تواند الزام آور باشد.

براساس قانون در ایران، چه حیواناتی مجاز به نگهداری در آپارتمان هستند؟

در قوانین ایران، هیچ لیست مشخصی از حیوانات مجاز یا ممنوع برای نگهداری در آپارتمان وجود ندارد. یعنی قانون به صورت صریح نمی گوید شما می توانید فلان حیوان را در واحد مسکونی نگه دارید بلکه معیار کلی این است که نگهداری هرحیوانی تا زمانی که برای همسایگان مزاحمتی مثل صدا، بو، ترس یا آلودگی ایجاد نکند خطری برای بهداشت و سلامت عمومی نداشته باشد و بر خلاف مصوبات مجمع مالکین ساختمان نباشد اصولا ممنوع نیست.

آیا نگهداری سگ و گربه می تواند منجر به بیماری برای انسان شود؟

بله، به طور بالقوه می تواند براساس اصول بهداشت عمومی و مقررات سازمان دامپزشکی کشورو وزرات بهداشت ایران، نگهداری سگ و گربه ممکن است باعث انتقال برخی بیماری های زئونوز (مشترک بین انسان و حیوان) شود. این موضوع در آیین نامه بهداشت محیط مصوب وزرات بهداشت 1379 نیز اشاره شد که تاکید می کند نگهداری حیوان در محل مسکونی نباید سلامت انسان ها را به خطر اندازد.

دستورالعمل های سازمان دامپزشکی کشور در خصوص نگهداری حیوانات در منزل:

همه صاحبان حیوانات خانگی موظفند برای جلوگیری از انتشار بیماری های مشترک، حیوانات خود را طبق برنامه های واکسیناسیون، معاینه و درمان کنند.

مهمترین بیماری های مشترک سگ و گربه با انسان (زئونوز)

هاری یک بیماری ویروسی در (سگ) است که از طریق گاز گرفتگی یا خراش انتقال به انسان ها می باشد. توکسموپلاسموز یک بیماری انگلی در (گربه) است که از طریق دست زدن مستقیم به مدفوع گربه آلوده به این بیماری و احتمال خطر بیشتربرای زنان باردار وجود دارد. کرم های روده ای یک بیماری انگلی گوارشی است که از طریق تماس مستقیم با مدفوع آلوده ایجاد خواهد شد. قارچ یک بیماری قارچی است که در اثر تماس با پوست یا موی آلوده حیوان ایجاد می شود.

توصیه های رسمی بهداشتی و دامپزشکی برای صاحبان پت

طبق دستورالعمل های بهداشت و محیط وزارت بهداشت، اصول دامپزشکی و توصیه های who جهت نگهداری انواع حیوانات خانوادگی به شرح زیر می باشد:

واکسیناسیون کامل و منظم، انجام واکسن هاری (سالانه) و سایر واکسن های ضروری در پت، دریافت شناسنامه بهداشتی از مراکز معتبر دامپزشکی، انگل زدایی دوره ای به صورت مصرف قرص های ضد انگل داخلی و خارجی طبق برنامه ریزی دامپزشک مورد تایید، معاینات فصلی و دوره ای حیوانات توسط دامپزشک، مدیریت بهداشتی مدفوع و جمع آوری سریع حیوان از محیط خانه یا فضای باز و مشترک با سایر افراد، استفاده از بستر مناسب برای حیوانات و تعویض به موقع آن در واحد مسکونی، مراقبت از خراش و گاز گرفتگی و ضدعفونی فوری یا مراجعه به موقع به پزشک جهت معاینه جهت جلوگیری از موارد مشکوک مثل هاری.

آیا توکسموپلاسموز فقط از مدفوع گربه منتقل می شود؟

مدفوع گربه تنها یکی از راه های اصلی انتقال انگل توکسموپلاسما گوندی به انسان است، اما تنها راه نیست. 

مصرف گوشت خام یا نیمه پخته در انسان ها، اصلی ترین راه انتقال در اکثر کشورها از جمله ایران می باشد.

خوردن گوشت گاو، گوسفند و یا بز آلوده که خوب پخته نشده است حتی شایع تر از انتقال از طرف گربه گزارش شده است.

مصرف آب یا سبزیجات آلوده: شستن ناقص سبزیحات یا نشستن سبزیجاتی که در مزارع با کود حیوانی یا آب آلوده تماس داشته اند.

انتقال از مادر به جنین در زمان بارداری: اگر مادر در بارداری برای اولین بار مبتلا به این انگل شود امکان انتقال به جنین وجود دارد البته در شرایط خاص و ماه بارداری در بروز علائم بیماری حائز اهمیت است در هر حال امکان خطر سقط، هیدروسفالی و ضایعات چشمی وجود دارد.